Gdzie są moje okulary, czyli zaburzenia pamięci. Blog

Gdzie są moje okulary, czyli zaburzenia pamięci

Stres potrafi wpływać negatywnie nawet na naszą pamięć! Przekonaj się, jak tego uniknąć i zobacz, jakie witaminy korzystnie wpływają na mózg.

Zaburzenia pamięci – czym są?

Problemy z pamięcią są najczęściej postrzegane jako problem, który dotyczy osób starszych. Nie jest to jednak prawda. Coraz więcej młodych ludzi także zmaga się z tą dolegliwością. Zaniki pamięci są kłopotliwe, ponieważ mogą zupełnie zdezorganizować życie. Każdy symptom nie powinien być bagatelizowany. Kłopoty z pamięcią mogą jednak być przedmiotem terapii, która może spowolnić ich rozwój, a nawet pomóc w odbudowaniu dawnej sprawności poznawczej.

Problem z pamięcią – jak go rozpoznać?

Pamięć pozwala nam na rejestrację danych, które są odbierane przez zmysły. Ponadto jest odpowiedzialna za odtwarzanie zgromadzonych informacji. Ponadto dzięki tej funkcji mózgu jesteśmy w stanie normalnie funkcjonować – wiemy, gdzie zaparkowaliśmy samochód, jadąc na zakupy, znamy drogę do najbliższej stacji metra lub też orientujemy się, jaki jest dzień tygodnia. Co więcej, nasza rzeczywistość zostaje wzbogacona o trwałe wartości – pamiętamy, kiedy partner obchodzi urodziny, jak ma na imię ulubiona zabawka dziecka. Utrata pamięci jest więc nie tylko problemem stanu naszego mózgu, ale także wstydliwą przypadłością, którą często wypieramy, usprawiedliwiając tym, że żyjemy w ciągłym biegu, mamy zbyt dużo na głowie.

Zaburzenia pamięci z punktu widzenia psychologii mogą być konsekwencją starzenia się organizmu. Zdarza się także tak, iż mogą towarzyszyć poważnym chorobą neurologicznym. Nawet chwilowe zaniki pamięci powinny być przez nas odbierane jako sygnał, że w naszym mózgu może coś szwankować i warto sprawdzić przyczynę tej dolegliwości.

Psychologia pamięci osób w podeszłym wieku

Jak wspominaliśmy powyżej, problem z zaburzeniem pamięci coraz częściej nie dotyczy jedynie ludzi w podeszłym wieku. Oczywiście zaniki pamięci u osób starszych wynikają czasami z naturalnych procesów związanych ze starzeniem się organizmu, obumieraniem niektórych komórek w mózgu. Trudność ze znalezieniem swoich okularów nie jest wielkim problemem, jednak zapominanie drogi do domu czy imion dzieci staje się już kłopotliwe. Coraz więcej osób, które ukończyły 80 rok życia zmaga się z chorobą Alzheimera. Zaburzenia pamięci u osób starszych mogą także postępować w niewiarygodnie szybkim tempie. Wdrożenie odpowiedniego sposobu leczenia zapobiega szybkiemu progresowi choroby.

Problemy z pamięcią w młodym wieku

Najczęstszym powodem występowania zaników pamięci u osób młodych są zaburzenia psychiczne, w tym zmaganie się z epizodami depresyjnymi, jak również długotrwały stres. Należy jednak rozróżnić drobne problemy z zapamiętywaniem i koncentracją podczas rozmowy kwalifikacyjnej czy też egzaminu, a częstym problemem ze znalezieniem odpowiednich słów, albo błędnym wykonywaniem czynności, które kiedyś były dla nas rutyną. W przypadku młodych osób problemy z zapamiętywaniem mogą być również spowodowane urazami w obrębie czaszkowo-mózgowym. Psychologia pamięci zajmuje się metodami badań relacji pomiędzy pamięcią.

Zaburzenia pamięci krótkotrwałej i długotrwałej

Biorąc pod uwagę okresy gromadzenia danych przez nasz mózg, wyróżniamy:

pamięć krótkotrwałą, inaczej nazywana też operacyjną, dotyczy ona informacji, które są przetwarzane w zależności od danego wydarzenia;
pamięć długotrwałą, która obejmuje informacje potrzebne do prawidłowego funkcjonowania jednostki i są wielokrotnie utrwalane przez mózg.

Problemy z pamięcią krótkotrwałą są charakterystyczne dla osób, które nie potrafią przypomnieć sobie tego, co wydarzyło się w ich życiu w ciągu ostatnich minut. Zaniki pamięci krótkotrwałej mogą być wywołane nadużywaniem substancji psychoaktywnych lub alkoholu. Również toksyczne metale ciężkie mogą powodować to zaburzenie. Utrata pamięci krótkotrwałej może mieć także wpływ na problemy z pamięcią długotrwałą – nie generujemy bowiem wspomnień. Istnieje także możliwość, że osoba, która cierpi na tą przypadłość potrafi przywołać wiele historii z przeszłości.

Problemy z pamięcią i koncentracją – rodzaje

Możemy dokonać najbardziej ogólnego podziału wszelkich problemów z zaburzeniem pamięci i koncentracji na dwie grupy – ze względu na aspekty ilościowe oraz jakościowe. Do pierwszej z nich, nazywanej także dysmnezją zalicza się:

hipermnezję, czyli zdolność, która polega na ponadprzeciętnej zdolności do odtwarzania oraz gromadzenia informacji w porównaniu z innymi osobami w naszej grupie wiekowej;
hipomnezję, w tym przypadku problemy z koncentracją i pamięcią są niewielkie, może to dotyczyć pamięci zarówno krótkotrwałej, jak i długotrwałej;
amnezję, czyli całkowitą utratę wszelkich zgromadzonych informacji za dany okres czasu, najczęściej występuje ona w wyniku urazu głowy.

W przypadku jakościowych zaburzeń pamięci i koncentracji wyróżnia się natomiast:

występowanie złudzeń pamięciowych, czyli zniekształcenie informacji, jakie zostały zgromadzone w naszym mózgu;
kryptomezję, czyli sytuacja, w której pamięć nie identyfikuje wspomnień – możemy na przykład przypisywać sobie wypowiadanie słów przez kogoś innego;
konfabulację, czyli posiadanie niepełnych wspomnień, które zostają przez nas nieświadomie wypełnione wymyślonymi zdarzeniami, które nigdy nie miały miejsca;

Kryptomezja oraz konfabulacja są zaliczane to grupy pseudomezyjnych, czyli tzw. wspomnień rzekomych. Złudzenia pamięciowe to z kolei allomnezje.

Zaburzenia pamięci – przyczyny

Sprawność działania naszego mózgu mogą znacznie obniżać:

– choroby endokrynologiczne, czyli zaburzenia gospodarki hormonalnej organizmu, na przykład niedoczynność tarczycy;
zatrucia pestycydami oraz metalami ciężkimi;
niedobory niektórych witamin – B1, B12 lub kwasu foliowego;

długotrwałe nadużywanie alkoholu;
stwardnienie rozsiane;
nowotwory umiejscowione w ośrodkowym układzie nerwowym;
zakażenia struktury mózgowia;
wstrząs mózgu;

stan niedokrwienny struktur mózgowia;
depresja;
choroba Wilsona;
przyjmowanie lub nadużywanie niektórych leków.

Ponadto, problemy z pamięcią mogą mieć też inne przyczyny. Najczęściej towarzyszą one przewlekłym chorobom neurologicznym, są także częstym powikłaniem po przebytych urazach mechanicznych głowy oraz mogą występować po udarach. Proces starzenia się także stanowi przyczynę problemów z pamięcią krótkotrwałą, jak i długotrwałą.

Przyczyny zapominania – psychologia pamięci

Coraz częstszą konsekwencją występowania problemów z zapamiętywaniem i koncentracją we współczesnym świecie obarcza się zaburzenia psychiczne. Człowiek, którego spotkało jakieś traumatyczne przeżycie, może wręcz wypierać istnienie niektórych faktów. W przypadku nagłej śmierci bliskiej osoby, silny stres może spowodować całkowite zaniki pamięci. Ich przyczyny mogą być także objawem pojawienia się u chorego epizodów depresyjnych. Dotyczy to szczególnie zakresu pamięci długotrwałej. Do zaburzeń pamięci krótkotrwałej przyczynia się z kolei częste uczucia silnego napięcia oraz podenerwowania. Stres może także przerodzić się w nerwicę. W tym przypadku choremu bardzo trudno jest się skoncentrować i prawidłowo przetwarzać bieżące informację. Schizofrenia może z kolei powodować jakościowe zaburzenia pamięci.

Nagły zanik pamięci – przyczyny

W przypadku zaburzenia pamięci problem dotyczy zarówno zaburzeń jakościowych, jak i ilościowych. Zaniki pamięci występują natomiast przede wszystkim w zaburzeniach tej drugiej grupy. Definiuje się je jako mniejsza zdolność do zapisywania w mózgu nowych wspomnień lub też utratą tych, które były wcześniej przez nas zgromadzone. By odróżnić zwykłe roztargnienie od zaników pamięci, posłużymy się przykładem. Osoba, która zaparkowała samochód przez sklepem i nie może przypomnieć sobie, gdzie się on znajduje spróbuje odtworzyć sobie przebieg ostatnich wydarzeń, by skojarzyć fakty, które naprowadzą go na trop pojazdu. Chory zmagający się z problemem zaników pamięci z kolei nie będzie potrafił skoncentrować się na detalach, ponieważ do jego mózgu często nie docierają wszystkie informacje, w związku z tym nie będzie w stanie przypomnieć sobie miejsca zaparkowania.

Oczywiście wśród osób w podeszłym wieku występowanie zaników pamięci może być wynikiem naturalnego procesu starzenia się ich organizmu, w szczególności ośrodkowego układu nerwowego. Natomiast, gdy zaniki pamięci są nagłe, to także nie jest to sytuacja normalna i należy zwrócić na nią uwagę. W tym celu najlepszym wyjściem jest poddanie takiej osoby dalszej diagnostyce.

U młodych osób z kolei nagłe zaniki pamięci mogą być spowodowane przeżywaniem silnych emocji, w tym szczególnie stresu, a także występowaniem chorób o podłożu psychicznym. Ponadto kłopoty z nagłymi zanikami niektórych wspomnień mogą być konsekwencją urazów w obrębie czaszki.

Problemy z pamięcią – depresja

Jedną z objawów depresji są właśnie problemy towarzyszące pamięci oraz brak możliwości skupienia się na wykonywaniu danej czynności. Najczęściej, w przypadku poprawy nastroju osoby chorej, pamięć powraca do dobrej kondycji. Jednak nie zawsze tak się dzieje. Czasem osoba cierpiąca na zaburzenia pamięci powinna odbyć psychoterapię, która pomoże jej stanąć na nogi i powrócić do dawnej sprawności. Zaniki pamięci w depresji mogą być także świadomą reakcją organizmu na to, by wyrzucić z pamięci negatywne emocje, z którymi kojarzymy dane wydarzenie z przeszłości. Staramy się nie pamiętać tego, co nas krzywdzi i powoduje smutek. Jest to obronna reakcja naszej psychiki, która chce zdystansować nas od przykrych chwil. Zaburzenia pamięci mogą być więc sygnałem, że zmagamy się z epizodem depresyjnym w naszym życiu. Wtedy też warto skorzystać z pomocy specjalisty, który jednoznacznie stwierdzi, czy wymagamy podjęcia procesu leczenia, czy też – w przypadku spadku poziomu stresu – wszystko w naszym życiu powróci do normy. Tych sygnałów nie wolno jednak bagatelizować, ponieważ mogą być przyczyną poważnej choroby.

Problemy z pamięcią – jakie badania wykonać, by określić czy problem nas dotyczy?

W przypadku diagnostyki chorób układu nerwowego, podstawowe badania powinien wykonać lekarz neurolog. Dodatkowo może on zlecić kontrolę pracy mózgu przy pomocy tomografu komputerowego lub też rezonansu magnetycznego. Z przypadku osób starszych i podejrzenia choroby Alzheimera, lekarz może zlecić wykonanie odpowiednio przygotowanych do tych celów testów, które ujawnią stopień zaawansowania choroby lub też wykluczą jej występowanie. Badanie pamięci osób starszych jest ważne, ponieważ może wykryć chorobę we wczesnym jej stadium, co umożliwi jej leczenie.

Zaburzenia pamięci mogą być także spowodowane innymi czynnikami, wynikającymi z nieprawidłowego funkcjonowania gospodarki hormonalnej lub innych narządów wewnętrznych. Warto więc wykonać morfologię krwi, sprawdzić poziom witaminy B1 i B12 w organizmie, a także wykonać pakiet tarczycowy.

Pamięć długotrwała i pamięć krótkotrwała – leczenie

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w funkcjonowaniu koncentracji i pamięci na tle neurologicznym lub endokrynologicznym, leczenie opiera się głównie na użyciu prawidłowo dobranych środków farmakologicznych, pomagających ograniczyć problemy. Gdy pacjent zmaga się z chorobą Alzheimera, wykonywanie ćwiczeń i treningów pamięci może ograniczyć postepowanie choroby. W przypadku zaburzenia pamięci na tle chorób psychiki, leczenie powinno przede wszystkim skoncentrować się na psychoterapii, która pomoże choremu ograniczyć występowania sytuacji stresowych w jego życiu, poprawić nastrój, a także zrozumieć przyczyny swojego samopoczucia.

Informacje na temat sposobu leczenia oraz pomoc dla osób dotkniętych zaburzeniami pamięci znajdziecie pod adresem: https://www.psychologychange.com/pl/uslugi/#psychoterapiaonline

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą bogatą ofertą specjalistycznych usług, które pomogą każdemu, niezależnie od stopnia zaawansowania choroby.